No.AWB 99/797 17 april 2001

11310

Bayer B.V., te Mijdrecht, appellante,

gemachtigde: mr G.J.M. Cartigny, advocaat te Rotterdam,

tegen

de Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, te 's-Gravenhage, verweerder,

gemachtigden: mr R.A.M.M. Gijselaers en mr drs H.C.A. Leemans, beiden werkzaam ten departemente.

1. De procedure

Op 5 oktober 1999 heeft het College van appellante een beroepschrift ontvangen, waarbij op nader aan te voeren gronden beroep wordt ingesteld tegen een besluit van verweerder van 24 augustus 1999.

Bij het bestreden besluit heeft verweerder, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, beslist op het bezwaar dat appellante heeft gemaakt tegen de registratie onder voorschriften van het diergeneesmiddel 'Rompun' (NL5409).

Bij schrijven van 12 november 1999 heeft appellante de gronden van haar beroep ingediend.

Op 5 juli 2000 heeft verweerder een verweerschrift ingediend, strekkende tot ongegrondverklaring van het beroep.

Bij brief van 1 februari 2001 heeft appellante enkele nadere stukken overgelegd.

Op 13 februari 2001 heeft het onderzoek ter zitting plaatsgevonden, waarbij partijen bij monde van hun gemachtigden hun standpunten nader hebben toegelicht. Aan de zijde van appellante is tevens het woord gevoerd door dr D. Gevaert, werkzaam bij appellante.

2. De grondslag van het geschil

2.1 In artikel 4 van de Diergeneesmiddelenwet (hierna: DGW) is onder meer het volgende bepaald:

" Diergeneesmiddelen worden behoudens het bepaalde in artikel 5 geregistreerd indien:

a. op grond van onderzoek van de door de aanvrager overgelegde gegevens met redelijke zekerheid mag worden aangenomen, dat zij bij gebruik overeenkomstig de door de aanvrager opgegeven voorschriften:

1. de gestelde werking bezitten;

2. geen gevaar opleveren voor de gezondheid van de mens; en

3. (...);

(...)."

2.2 Op grond van de stukken en het onderzoek ter zitting zijn in deze zaak de volgende feiten en omstandigheden voor het College komen vast te staan.

- Door middel van een op 16 april 1987 ondertekend formulier heeft appellante bij het Bureau Registratie Diergeneesmiddelen (hierna: BRD) van verweerders ministerie een aanvraag ingediend tot registratie van het diergeneesmiddel 'Rompun' (NL5409). Het diergeneesmiddel bevat de werkzame stof xylazine hydrochloride en is blijkens de aanvraag bestemd voor toepassing bij dieren waarvan de producten gewoonlijk worden geconsumeerd, met uitzondering van pluimvee, alsmede bij vleesetende dieren, waarvan de producten gewoonlijk niet worden geconsumeerd. In de bijbehorende toelichting op de inhoud van het ingezonden dossier heeft appellante aangegeven dat het diergeneesmiddel bestemd is voor gebruik bij de doeldieren rund, paard, kat en hond.

- Bij brief van 31 juli 1991 heeft het BRD van verweerders ministerie appellante medegedeeld dat het door haar aangeleverde dossier onvoldoende gegevens bevat en verzocht aanvullende gegevens in te zenden.

- Vervolgens heeft appellante aan verweerder op 5 november 1991 aanvullende gegevens doen toekomen.

- Bij besluit van 13 oktober 1992 heeft verweerder, in overeenstemming met de Staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, de registratie-aanvraag toegewezen, in dier voege, dat het diergeneesmiddel uitsluitend mag worden toegepast bij rund (intramusculair) en hond (intramusculair en intraveneus). Voor de overige aangevraagde toepassingen is de registratie-aanvraag afgewezen omdat onvoldoende is aangetoond dat het middel voor deze toepassingen de gestelde werking bezit en/of geen gevaar oplevert voor de gezondheid van de mens in de zin van artikel 4, onder a, van de DGW.

- Tegen dit besluit heeft appellante bij brief van 23 oktober 1992, aangevuld bij brief van 12 februari 1993, bezwaar gemaakt.

- Appellante is op 29 augustus 1995 naar aanleiding van haar bezwaren door de Commissie voor de bezwaarschriften van verweerder gehoord.

- Bij brief van 11 augustus 1997 heeft het BRD appellante (opnieuw) medegedeeld dat het door haar aangeleverde dossier onvoldoende gegevens bevat en verzocht vóór

18 november 1997 aanvullende gegevens in te zenden.

- Daarop heeft appellante aan verweerder op 14 november 1997 nogmaals aanvullende gegevens doen toekomen.

- Vervolgens heeft verweerder het bestreden besluit genomen.

3. Het bestreden besluit en het standpunt van verweerder

Bij het bestreden besluit heeft verweerder de bezwaren ten aanzien van de toepassing bij het doeldier kat gedeeltelijk gegrond verklaard, de bezwaren ten aanzien van de dosering bij de intramusculaire toediening bij rund in zijn geheel gegrond verklaard en voor het overige ongegrond verklaard, zulks op grond van, voorzover thans van belang, de volgende overwegingen:

" (...)

Houdbaarheid

(...)

In het dossier ontbreken ten aanzien van de ongeopende verpakking gegevens betreffende het gehalten aan ontledingsproducten en de steriliteit.

Ook voor de aangeprikte flacon zijn geen gegevens geleverd betreffende het gehalte aan ontledingproducten en de steriliteit.

Mij is gebleken dat in bijlage 8 bij de beantwoording van de schorsingsvragen door u inderdaad is vermeld dat 3 batches die in de stabiliteitsstudies worden vermeld op de beschreven ontledingsproducten werden onderzocht maar dat dit geen resultaat opleverde. U heeft hier echter niet bij aangegeven hoe vaak u de test heeft gedaan. Ook heeft u geen afdrukken van chromatogrammen meegestuurd. De door u geleverde gegevens zijn derhalve niet adequaat.

Uw stelling dat, gezien de steriele bereiding van het middel verwacht mag worden dat indien het middel niet steriel zou blijven tijdens de bewaarperiode er andere parameters zoals de pH en het gehalte solbrol M zich zouden wijzigen, is door u niet met gegevens onderbouwd.

De door u aangevraagde houdbaarheidstermijnen worden derhalve niet met gegevens onderbouwd.

Doeldier paard

(...)

Bij de eindbeoordeling van uw dossier met betrekking tot het doeldier paard is het volgende gebleken.

Er ontbreken gegevens op basis waarvan een wachttermijn voor de slacht bij het paard kan worden toegekend.

Aangezien er geen wachttermijnen kunnen worden vastgesteld kan niet met redelijke zekerheid worden aangenomen dat het onderhavige middel, indien het wordt toegepast bij paarden, geen gevaar oplevert voor de gezondheid van de mens.

(...)

Ik wijs u er overigens op dat indien u het middel alsnog wilt laten registreren voor de toepassing bij dierentuin- en wilde dieren, u hiertoe een aanvraag kan indienen.

(...)

Intraveneus gebruik bij het rund

(...)

Het is op grond van nationale- en Europese regelgeving verplicht residugegevens te leveren bij elke aangevraagde toediening. Er kan hierop geen uitzondering worden gemaakt voor de intraveneuze toediening. Uw stelling dat residuen bij de intraveneuze toediening per definitie korter aanwezig zijn dan bij de intramusculaire toepassing, is niet juist. De spreiding van het middel over de verschillende organen/weefsels kan namelijk anders zijn wanneer het middel zich in relatief korte tijd vanuit het bloed verspreid (zoals bij de intraveneuze toediening), dan wanneer het middel zich vanuit de spier moet verspreiden (zoals bij de intramusculaire toediening).

Bij intramusculaire toediening komt het middel namelijk gedurende langere tijd in kleine hoeveelheden in het bloed terecht. Van hieruit komt het in de verschillende organen/weefsels. Hierin verschilt de intramusculaire toedieningswijze van intraveneuse toedieningswijze waarbij de toegestane dosis direct in de bloedbaan terecht komt. Hierdoor kan ook de residukinetiek en uitwas verschillen. Anders dan u stelt kan het dus zijn dat een middel indien het intraveneus wordt toegepast langer dan bij intramusculaire toepassing in een orgaan/weefsel aanwezig is doordat het orgaan/weefsel een grotere hoeveelheid van de werkzame stof in één keer heeft opgenomen.

Residugegevens betreffende de intraveneuze toepassing zijn derhalve noodzakelijk.

In het verweerschrift heeft verweerder het bestreden besluit als volgt nader toegelicht:

" (...)

ad. 1: De houdbaarheidstermijn

a. Met betrekking tot de steriliteit:

De gegevens in deel II b van NL 5409 zijn niet volledig. Zo is niet vermeld waarom is afgeweken van het door de Ph.Eur. aanbevolen autoclaveren van het middel in de eindverpakking en is uitgeweken naar sterielfiltratie met eindsterilisatie middels warmte van 105°C gedurende 30 minuten. Sterilisatiemethoden die afwijken van de methoden die zijn opgenomen in de Ph.Eur. dienen nader te worden gevalideerd. Dergelijke validatiegegevens ontbreken in het dossier van NL 5409. Derhalve is in dossier NL 5409 niet afdoende aangetoond dat het product steriel geproduceerd wordt.

b. Met betrekking tot de ontledingsproducten:

In de eerste plaats merk ik op dat het wel gebruikelijk is om chromatogrammen op te sturen bij een dunne laag chromatografie.

Uit zowel de stabiliteitsgegevens uit dossier NL 5409 als de stabiliteitsgegevens uit dossier NL 8210 blijkt dat geen onderzoek is gedaan naar ontledingsproducten. Aangezien houdbaarheidsgegevens van ontledingsproducten van essentieel belang zijn en de aanvrager niet afdoende gerechtvaardigd heeft waarom is afgezien van een onderzoek naar ontledingsproducten tijdens de houdbaarheidsstudies, kan derhalve niet worden meegegaan in de door appellant voorgestelde verruiming van de houdbaarheidstermijn.

ad. 2: Het niet registreren van Rompun voor het doeldier paard

Xylazine hydrochloride voor het doeldier paard is inmiddels op bijlage II bij Verordening 2377/90/EU geplaatst (middels Verordening 2593/99 van de Commissie, Publikatieblad L 315 d.d. 9 december 1999). Echter, ten tijde van de beslissing op bezwaar was dit nog niet het geval. In het kader van de ex tunc toetsing in de fase van beroep kan deze omstandigheid niet leiden tot het oordeel dat het onderhavige bestreden besluit onrechtmatig is genomen.

(...).

ad. 3: Het niet registreren voor het doeldier dierentuin- en wilde dieren

Met betrekking tot deze beroepsgrond merk ik het volgende op.

Voor de aanvraag van registratie van een diergeneesmiddel is het niet voldoende wanneer diersoorten vermeld worden in het ontwerp voor de bijsluiter. De doeldiersoorten dienen duidelijk vermeld te worden op het aanvraagformulier bij de toepassingen, hetgeen appellante heeft nagelaten. Ook in de toelichting bij het dossier is niets door appellante vermeld over dierentuin- en wilde dieren. Hierdoor is mijns inziens terecht door verweerder er van uitgegaan dat het onderhavige middel slechts is aangevraagd voor de in de toelichting op het dossier met name genoemde doeldieren.

ad. 4: Het intraveneus gebruik bij doeldier rund

Ten aanzien van het intraveneus gebruik bij rund van het onderhavige middel geldt ook dat xylazine hydrochloride inmiddels op bijlage II van Verordening 2377/90/EU is geplaatst. Gelet op de ex tunc toetsing van de bestreden beslissing kan echter ook hier niet geconcludeerd worden dat de beslissing op bezwaar in strijd met het recht is genomen."

4. Het standpunt van appellante

Appellante heeft in haar ter zitting overgelegde pleitnota de door haar in het aanvullend beroepschrift aangevoerde gronden nader uiteengezet, waarbij zij tevens is ingegaan op het gestelde in het verweerschrift. In bedoelde pleitnota staat onder meer het navolgende vermeld:

" (...)

Dat is een vreemd standpunt: als niet afdoende zou zijn aangetoond dat het product steriel geproduceerd wordt - met andere woorden: als niet vaststaat dat het product al in het begin van zijn levenscyclus steriel is - hoe heeft verweerder het product dan überhaupt kunnen registreren?! Immers, het inspuiten van niet steriele producten, in het bijzonder intraveneus (direct in de bloedbaan), vormt een bedreiging voor het behandelde dier.

(...).

Als het middel steriel geproduceerd is - dat vindt de beoordelaar kennelijk ook - dan blijft het in de gebruikte verpakking (glazen flacons) ook steriel (totdat het wordt aangeprikt).

(...).

Echter, chromatogrammen bestaan uit een dunne, breekbare plaat die zich er niet voor leent om te worden opgestuurd.

Bovendien bestaat zo'n plaat slechts in één exemplaar. Men kan toch moeilijk een aanvrager verzoeken deze dure proef meermaals uit te voeren met uitsluitend de bedoeling om één plaatje toe te voegen aan elk exemplaar van een registratiedossier voor elk land, waar dit dossier wordt ingediend. Wel kan men een fotokopie van het plaatje maken. Deze kopieën zijn echter vrijwel steeds nagenoeg onleesbaar (...). In het geval van Rompun was op het plaatje naast xylazine niets te zien, juist omdat er geen ontledingsproducten zijn.

(...).

Overigens begrijpt Bayer de reactie van verweerder niet op het door haar terzake gestelde in het aanvullend beroepschrift.

Aldaar heeft Bayer, onder verwijzing naar bijlage 8 bij het antwoord de schorsingsvragen d.d. 5 november 1991 gesteld dat zij wel degelijk onderzoek heeft verricht naar het voorkomen van ontledingsproducten.

(...).

2. De doeldieren

(...).

Als wij echter de aanvraagformulieren nader bezien dan blijkt daaruit dat deze

- voorgedrukte - formulieren slechts een beperkt aantal diersoorten noemen waarbij niet courante diersoorten zoals dierentuin- en wilde dieren niet worden vermeld.

(...).

Bayer is er dan ook van uitgegaan - en mocht er ook van uitgaan - dat deze doeldieren begrepen waren onder de in het voorgedrukte Aanvraagformulier begrepen diersoorten.

(...).

Minst genomen moet dan ook worden vastgesteld dat het aanvraagformulier op dit punt niet duidelijk is; die onduidelijkheid mag echter niet ten nadele van appellante werken.

(...).

Daarbij komt dat Bayer in de ontwerp-bijsluiter nog uitdrukkelijk melding maakt van "zoo- en wilde dieren".

(...).

Dat belang is hierin gelegen dat de werkzame stof van de beide diergeneesmiddelen, xylazine hydrochloride, is geplaatst op Bijlage II bij deze Verordening, hetgeen betekent dat voor deze middelen geen maximale

residu-limieten en daarop gebaseerde wachttijden meer behoeven te worden vastgesteld. Residuen van xylazine in eetbare weefsels worden door de CMVP geacht niet schadelijk voor de mens te zijn.

(...).

5. Het nadere standpunt van verweerder

In reactie op de stellingen van appellante heeft verweerder ter zitting - samengevat weergegeven - het navolgende naar voren gebracht.

De vraag of de steriliteit van het middel is gewaarborgd, is in de beoordeling d.d.

11 augustus 1997 van het Rijksinstituut voor geneesmiddelenonderzoek inderdaad ondubbelzinnig bevestigend beantwoord. Deze beantwoording is in tegenspraak met hetgeen in de eindbeoordeling van het dossier staat vermeld, inhoudende dat ten aanzien van de steriliteit onvoldoende gegevens zijn overgelegd.

De beoordelaar stelt zich op het standpunt dat er redelijk bewijs moet zijn dat een dunne laag chromatografie daadwerkelijk is uitgevoerd. De resultaten van een dunne laag chromatografie kunnen onder meer door middel van duidelijke foto's worden overgelegd, hetgeen regelmatig gebeurt. In het onderhavige geval zijn bedoelde resultaten door appellante echter niet kenbaar gemaakt.

6. De beoordeling van het geschil

Zoals het College eerder heeft overwogen bij uitspraak van 27 december 2000

(AWB 98/71 S1) inzake het diergeneesmiddel 'Predef 2x' gelden de in de DGW genoemde afwijzingsgronden voor registratie voor alle paarden en heeft verweerder terecht geen uitzondering heeft gemaakt voor sportpaarden, respectievelijk paarden die niet - direct - voor de consumptie zijn bestemd. Gelet op de omstandigheid dat in de onderhavige procedure geen argumenten zijn aangedragen, die het College tot een heroverweging van bovenbedoelde uitspraak nopen, zal zij hetgeen partijen dienaangaande naar voren hebben gebracht verder onbesproken laten.

Appellante betoogt in de eerste plaats dat het onderhavige middel ten onrechte niet is geregistreerd voor dierentuindieren en wilde dieren, nu deze doeldiercategorieën door haar wel zijn vermeld op het in het kader van de onderhavige registratie-aanvraag ingediende ontwerp van de bijsluiter en het op de weg van verweerder had gelegen om hierop acht te slaan.

Het College volgt appellante echter niet in haar betoog dienaangaande en overweegt daartoe als volgt.

Weliswaar heeft de indeling van het aanvraagformulier op zichzelf niet de mogelijkheid geboden om de verschillende doeldieren voor het middel nader te specificeren en met name te noemen, doch in de toelichting op het door appellante in te sturen dossier is die ruimte wel aanwezig geweest, van welke ruimte appellante ook daadwerkelijk gebruik heeft gemaakt. In bedoelde toelichting heeft appellante aangegeven dat het middel bestemd is voor de doeldieren rund, paard, kat en hond, doch heeft zij, ondanks het feit dat daartoe de benodigde ruimte aanwezig was, verzuimd om melding te maken van dierentuindieren en wilde dieren. Gelet hierop heeft verweerder terecht geoordeeld dat de registratie-aanvraag van het middel geen betrekking had op genoemde doeldiercategorieën en heeft verweerder derhalve een inhoudelijke beoordeling ten aanzien van deze categorieën achterwege kunnen laten.

Appellante heeft ter zitting voorts betoogd dat verweerder zich met betrekking tot de steriliteit van het middel ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat door appellante niet afdoende is aangetoond dat het middel door haar steriel geproduceerd wordt, nu dit standpunt van verweerder onverenigbaar is met hetgeen terzake in de beoordeling d.d.

11 augustus 1997 van het Rijksinstituut voor geneesmiddelenonderzoek staat vermeld, inhoudende dat de steriliteit (microbiologische kwaliteit) van het middel gewaarborgd is. Verweerder heeft ter zitting uitdrukkelijk bevestigd dat hetgeen dienaangaande in het bestreden besluit en het verweerschrift is opgenomen zich inderdaad niet verdraagt met bedoeld oordeel van het Rijksinstituut voor geneesmiddelenonderzoek.

Gelet op de omstandigheid dat ten tijde van de voorbereiding en het nemen van het bestreden besluit reeds sprake was van voormelde discrepantie tussen de inhoud van het bestreden besluit enerzijds en bedoelde beoordeling van het Rijksinstituut voor geneesmiddelenonderzoek anderzijds, had het op de weg van verweerder gelegen hieromtrent nader onderzoek te doen teneinde deze discrepantie weg te nemen. Nu gesteld noch gebleken is dat een dergelijk nader onderzoek heeft plaatsgevonden, concludeert het College dat verweerder bij de voorbereiding van het bestreden besluit in zoverre niet de daarvoor vereiste zorgvuldigheid als bedoeld in artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht in acht heeft genomen.

Het vorenoverwogene leidt tot de slotsom dat appellantes beroep gegrond dient te worden verklaard en dat het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Verweerder zal derhalve opnieuw op appellantes bezwaarschrift moeten beslissen met inachtneming van de overwegingen van het College in deze uitspraak.

Verweerder zal bij het nemen van een nieuwe beslissing op het bezwaarschrift van appellante aandacht dienen te schenken aan hetgeen door appellante naar voren is gebracht met betrekking tot de relevantie van het kenbaar maken van de resultaten van door haar gehouden proeven naar het ontstaan van ontledingsproducten.

In dit verband kan weliswaar niet worden geoordeeld dat verweerder, door appellante te verplichten de resultaten van proeven naar het ontstaan van ontledingsproducten kenbaar te maken (waarbij niet kan worden volstaan met de enkele beschrijving van dergelijke resultaten), maatstaven heeft gehanteerd die zich niet verdragen met het bepaalde bij

artikel 4 van de DGW of de op dit gebied vastgestelde communautaire richtlijnen, doch, mede gelet op het bijzondere feit dat de desbetreffende chromatogrammen - of foto's daarvan - die een dergelijk resultaat kunnen aantonen volgens appellante in casu blanco zullen zijn, is het College van oordeel dat verweerder appellante alsnog in de gelegenheid dient te stellen dergelijke chromatogrammen - of foto's daarvan - over te leggen. Immers, ook door middel van blanco chromatogrammen kan worden kenbaar gemaakt dat het resultaat van de gehouden proeven is dat geen ontledingsproducten zijn ontstaan.

Voorts dient verweerder bij de hernieuwde besluitvorming in ogenschouw te nemen dat de Europese Commissie bij Verordening 2593/1999 d.d. 8 december 1999 heeft besloten de stof xylazine hydrochloride op bijlage II van Verordening 2377/90/EU te plaatsen. Gelet op het feit dat deze wijzigingsverordening inmiddels in werking is getreden, dient verweerder de bezwaren van appellante mede aan de aldus gewijzigde Verordening 2377/90/EU, als behorend tot het juridisch toetsingskader bij de nieuwe beslissing op het bezwaarschrift, te toetsen.

Het College acht in casu termen aanwezig voor nadere beslissingen als in het dictum van deze uitspraak vermeld.

7. De beslissing

Het College

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt het bestreden besluit;

- bepaalt dat verweerder opnieuw op het bezwaarschrift van appellante beslist met inachtneming van deze uitspraak;

- veroordeelt verweerder in de kosten van deze procedure aan de zijde van appellante, vastgesteld op fl. 1.420,-- (zegge: veertien-honderd-en-twintig gulden) en te vergoeden aan appellante door de Staat;

- bepaalt dat appellante het door haar betaalde griffierecht af fl. 450,-- (zegge: vierhonderd-en-vijftig gulden) wordt vergoed door de Staat.