College van Beroep voor het bedrijfsleven

(zesde enkelvoudige kamer)

No. AWB 02/1866 25 mei 2005

5135 EG-steunverlening akkerbouwgewassen

A, te B, appellant,

gemachtigden: J.M.van Schaarenburg-Jongbloed en ing. K.P. Janse,

tegen

de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, verweerder,

gemachtigde: mr. F.S. Cooke, werkzaam bij verweerders Dienst Regelingen.

1. De procedure

Op 20 november 2002 heeft het College van appellant een beroepschrift ontvangen, waarbij beroep wordt ingesteld tegen een besluit van verweerder van 9 oktober 2002.

Bij dit besluit heeft verweerder beslist op het bezwaar dat appellant heeft gemaakt tegen de beslissing op zijn aanvraag op grond van de Regeling EG-steunverlening akkerbouwgewassen.

Op 23 december 2002 heeft appellant de gronden van het beroep ingediend.

Verweerder heeft op 24 januari 2003 een verweerschrift ingediend.

Op 9 mei 2003 hebben partijen ter zitting van het College hun standpunten toegelicht.

Bij brieven van 20 mei 2003 en 12 juni 2003 heeft appellant het College nadere stukken doen toekomen.

Bij beschikking van 23 januari 2004 heeft het College het onderzoek heropend en verweerder verzocht om zijn standpunt terzake naar voren te brengen.

Bij brief van 20 februari 2004 heeft verweerder het College zijn zienswijze op de door appellant bij brief van 12 juni 2003 overgelegde stukken doen toekomen.

Bij brief van 6 maart 2004 heeft appellant de gronden van het beroep aangevuld.

Op 15 april 2005 hebben partijen ter zitting van het College bij monde van hun gemachtigden hun standpunten nader toegelicht

2. De grondslag van het geschil

2.1 Verordening (EG) nr. 1251/1999 van de Raad van 17 mei 1999 tot instelling van een steunregeling voor producenten van bepaalde akkerbouwgewassen luidt voor zover hier van belang:

“ Artikel 8

(…)

2. Om voor de areaalbetaling in aanmerking te komen, moet de producent uiterlijk op 31 mei voorafgaand aan de betrokken oogst hebben ingezaaid en uiterlijk op 15 mei een aanvraag hebben ingediend.

(…)”

Bij een termijnoverschrijding van meer dan 25 kalenderdagen wordt de aanvraag afgewezen.

(…)

2. Als buitengewone omstandigheden kan de bevoegde instantie bijvoorbeeld aanvaarden:

(…)

b) langdurige arbeidsongeschiktheid van het bedrijfshoofd;

(…)”

" Artikel 6

1. Om voor een subsidie in aanmerking te komen dient de producent bij LASER een aanvraag oppervlakten in.

(..)

Artikel 8

1. De aanvraagperiode wordt jaarlijks bij afzonderlijke regeling door de minister vastgesteld.

2. Indien de aanvraag oppervlakten na sluiting van de aanvraagperiode, bedoeld in het eerste lid, door LASER wordt ontvangen, wordt de subsidie waarop de producent recht zou hebben indien LASER de aanvraag oppervlakten tijdig zou

hebben ontvangen, verlaagd overeenkomstig artikel 13 van verordening 2419/2001, behoudens overmacht of buitengewone omstandigheden als bedoeld in artikel 13.

3. Indien de aanvraag oppervlakten meer dan 25 kalenderdagen na sluiting van de aanvraagperiode, bedoeld in het eerste lid, door LASER wordt ontvangen, wordt de aanvraag afgewezen, behoudens overmacht of buitengewone omstandigheden als bedoeld in artikel 13.

In de Regeling vaststelling indieningsperiode 2002 aanvraag oppervlakten (Stcrt 2002, nr. 60) is als periode voor het indienen van een aanvraag voor een subsidie op grond van de Regeling vastgesteld de periode die loopt van 1 april 2002 tot en met 15 mei 2002.

2.2 Op grond van de stukken en het onderzoek ter zitting zijn in deze zaak de volgende feiten en omstandigheden voor het College komen vast te staan.

- Op 24 juli 2002 heeft verweerder een formulier "Gecombineerde opgave 2002 voor landbouwtelling, gebruik gewaspercelen en aanvraag oppervlakten" van appellant ontvangen. Op het in dit formulier opgenomen overzicht gewaspercelen zijn twee percelen zomergerst, samen groot 9.95 ha, en twee percelen zomertarwe, samen groot 4 ha, opgegeven voor een bijdrage op grond van de Regeling.

- Bij besluit van 16 augustus 2002 heeft verweerder de aanvraag van appellant afgewezen op grond van de omstandigheid dat deze na afloop van de daartoe gestelde termijn is ingediend.

- Bij brief van 26 augustus 2003 heeft appellant tegen dit besluit een bezwaarschrift ingediend. In dit bezwaarschrift heeft appellant het volgende aangevoerd:

- Vervolgens heeft verweerder met toepassing van artikel 7:3 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) het bestreden besluit genomen.

- Bij het beroepschrift heeft appellant een verklaring van zijn huisarts overgelegd, waarin wordt vermeld dat appellant in de periode 1999 tot en met oktober 2001 medisch is behandeld voor een aantal aandoeningen en medio 2001 overspannen is geraakt ten gevolge van problemen in zowel de zakelijke als persoonlijke sfeer.

- Bij brief van 12 juni 2003 heeft appellant een aanvullende verklaring van zijn huisarts overgelegd, waarin wordt vermeld dat appellant van eind 2001 tot en met het voorjaar van 2002 forse problemen heeft gehad. Ten aanzien van appellant wordt opgemerkt dat hij sedert 1999 last heeft van concentratieproblemen en in overbelaste situaties zeer veel moeite heeft met het opnemen en verwerken van schriftelijke informatie, hetgeen in normale situaties ook al niet een sterk punt van appellant is. Daardoor heeft appellant zich niet door formulieren heen kunnen werken.

3. Het bestreden besluit

Bij het bestreden besluit heeft verweerder onder meer het volgende overwogen:

4. Het nadere standpunt van verweerder

Bij brief van 18 februari 2004 heeft verweerder het volgende aangevoerd:

“ Naar aanleiding van de stukken van appellant merkt verweerder op dat deze stukken tot de conclusie zouden kunnen leiden dat appellant ten tijde van de aanvraagperiode in een overmachtsituatie verkeerde. Verweerder ziet in deze stukken echter geen aanleiding om de bestreden beslissing te herzien.

Verweerder wijst er hierbij op dat de verklaring van de huisarts van appellant op basis waarvan kan worden geconcludeerd dat appellant ook ten tijde van de aanvraagperiode arbeidsongeschikt was eerst na de zitting is opgesteld. Voorts is verweerder van mening dat van appellant had kunnen worden verwacht dat hij deze arbeidsongeschiktheid in zijn bezwaar had aangegeven. De door appellant nu nader onderbouwde arbeidsongeschiktheid heeft verweerder derhalve niet bij de beoordeling van het bezwaar van appellant kunnen betrekken.

5. Het standpunt van appellant

Appellant heeft ter ondersteuning van het beroep - samengevat - het volgende tegen het bestreden besluit aangevoerd.

Door een samenloop van medische problemen, familieomstandigheden en zakelijke geschillen, zoals beschreven in de overgelegde verklaringen van de huisarts van appellant, is appellant in de periode hier van belang overspannen geworden en gedurende langere tijd buiten staat geraakt zijn bedrijfsvoering - en meer in bijzonder zijn bedrijfsadministratie - op orde te houden. Mevrouw Van Schaarenburg-Jongbloed, die appellant bij tijd en wijle reeds behulpzaam was binnen het bedrijf, heeft zich hierop het lot van appellant aangetrokken en zich op eigen initiatief in de bedrijfsadministratie van appellant verdiept.

Nadat zij een en ander enigszins op orde had gebracht, bleek de subsidieaanvraag voor het jaar 2002 nog niet aan verweerder verzonden te zijn. Dit is toen alsnog zo snel mogelijk gedaan.

Appellant is van oordeel dat ten aanzien van de niet tijdige indiening van zijn subsidieaanvraag sprake is van buitengewone omstandigheden en dat hem deswege geen verwijt kan worden gemaakt.

Hoewel de betreffende medische verklaringen niet in de bezwaarfase zijn overgelegd en de medische problemen niet expliciet in het bezwaarschrift worden vermeld, acht appellant dit niet beslissend omdat verweerder ten onrechte heeft nagelaten appellant naar aanleiding van zijn bezwaar te horen. Als hij dit wel had gedaan, zou appellant de buitengewone omstandigheden duidelijk hebben kunnen aangeven.

6. De beoordeling van het geschil

Appellant heeft zijn aanvraag te laat ingediend. Daarom moet deze worden afgewezen. Slechts als de te late indiening het gevolg zou zijn van overmacht kan verweerder anders besluiten. Het begrip overmacht dient inzake Europese landbouwverordeningen volgens vaste jurisprudentie van het Europese Hof (zie bijvoorbeeld het arrest van 11 juli 2002. nr. C-210/00, Käserei Champignon Hofmeister) aldus te worden uitgelegd dat het inhoudt dat zich abnormale en onvoorzienbare omstandigheden hebben voorgedaan, die vreemd zijn aan degene die zich erop beroept en waarvan de gevolgen in weerwil van alle mogelijke voorzorgen niet hadden kunnen worden vermeden.

Appellant heeft in beroep een tweetal verklaringen van zijn huisarts overgelegd ter onderbouwing van zijn stelling dat hij wegens langdurige arbeidsongeschiktheid niet aan de verplichting tot tijdige indiening van zijn aanvraag kon voldoen. Verweerder heeft het standpunt ingenomen dat deze verklaringen buiten beschouwing moeten blijven, omdat ze niet in de bezwaarschriftprocedure zijn overgelegd.

Het College onderschrijft verweerders standpunt niet. Weliswaar kan aan verweerder worden toegegeven dat appellant in bezwaar zijn beroep op overmacht zodanig had onderbouwd, dat verweerder dit bezwaar zonder appellant te horen als kennelijk ongegrond van de hand kon wijzen, maar dat neemt niet weg dat appellant nu hem in bezwaar niet de gelegenheid geboden is zijn standpunt met nadere stukken te onderbouwen, in beroep alsnog met dergelijke stukken kon komen.

Gevolg van de aldus gevolgde procedure is dat appellant eerst ter zitting van het College heeft kunnen begrijpen waarom deze stukken niet als volledig bewijs van zijn stellingen kunnen dienen. Juist gelet op hetgeen in deze stukken overigens verwoord is, heeft het College de door appellant kort na de zitting ingediende nadere stukken, hoewel te laat ingediend, alsnog aan het dossier toegevoegd en het vooronderzoek in deze zaak heropend.

Vervolgens stelt het College echter vast dat weliswaar uit genoemde stukken zou kunnen worden opgemaakt dat appellant ten tijde van belang niet in staat was zijn administratieve taken als agrarisch ondernemer naar behoren te vervullen, maar dat niet gezegd kan worden dat het om een omstandigheid gaat, waarvan de gevolgen in weerwil van alle mogelijke voorzorgen niet hadden kunnen worden vermeden. Het gaat immers om een langdurig bestaande beperking van appellant, die zich bij overbelasting sterker manifesteert. Appellant werkte ten tijde van belang meer dan 70 uur per week, terwijl zich diverse lichamelijk en emotioneel belastende omstandigheden voordeden, maar had gedurende langere tijd geen enkele maatregel getroffen om te bewaken dat zijn administratie op orde bleef. Van een ondernemer mag verwacht worden dat deze in dergelijke omstandigheden hulp van derden inroept of anderszins maatregelen treft om aan zijn administratieve taken te voldoen. Bij gebreke daarvan kan hij zich niet op overmacht beroepen.

Het beroep dient derhalve ongegrond te worden verklaard.

Het College acht geen termen aanwezig voor een proceskostenveroordeling met toepassing van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

7. De beslissing

Het College verklaart het beroep ongegrond.