1.1

Appellanten exploiteren pluimveeslachthuizen. In 2015 en 2016 hebben toezichthouders van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) per slachthuis meerdere controles uitgevoerd, vastgelegd in rapporten van bevindingen. De toezichthouders hebben bij appellanten, samengevat weergegeven, geconstateerd dat sprake was van bezoedelde karkassen. De bezoedelingen betroffen onder andere mest, gal, graankorrels, kropinhoud en baansmeer. Volgens de toezichthouders werd niet voldaan aan de nulnorm voor verontreiniging op karkassen en werd gehandeld in strijd met artikel 5, eerste lid, van Verordening (EG) nr. 852/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 inzake levensmiddelenhygiëne (Verordening 852/2004). Na de uitgevoerde controles heeft verweerder appellanten schriftelijke waarschuwingen gegeven vanwege de geconstateerde overtredingen.

1.2

Het rapport van bevindingen van een op 2 september 2015 bij appellante sub 1 uitgevoerde controle luidt ter illustratie en et voor zover van belang als volgt:

1.3

1. de aanpassing van de HACCP-procedures zal door middel van een audit door de NVWA worden beoordeeld.

2. zolang de aanpassing van de HACCP-procedures niet is afgerond en de onder punt 1 bedoelde audit niet heeft plaatsgevonden is het appellanten toegestaan onder voorwaarden door te slachten.

3. de onder punt 2 bedoelde voorwaarden zijn:

1.4

Nadat verweerder bij elk van appellanten heeft vastgesteld dat aan de bij de primaire besluiten opgelegde maatregelen is voldaan, heeft hij bij nagenoeg gelijkluidende besluiten de bij de primaire besluiten opgelegde maatregelen opgeheven.

3.1

Appellanten betogen dat zij ook na de opheffing van de maatregel een procesbelang hebben, omdat gelet op de door verweerder gehanteerde nulnorm het risico bestaat dat opnieuw handhavend wordt opgetreden. Ook zijn vanwege dezelfde en vergelijkbare constateringen boetes aan hen opgelegd en voor de beoordeling van de rechtmatigheid daarvan is het oordeel van het College over de opgelegde maatregelen van belang. Procesbelang is voorts aanwezig met het oog op het verkrijgen van vergoeding voor schade geleden als gevolg van de onrechtmatig opgelegde en gehandhaafde maatregelen.

3.2

3.3

Verweerder voert in zijn verweerschrift aan dat ingevolge artikel 5 van Verordening 852/2004 een exploitant van levensmiddelen verplicht is zorg te dragen voor de invoering, uitvoering en handhaving van permanente procedures gebaseerd op de HACCP-beginselen. Deze beginselen hebben onder andere betrekking op het onderkennen van gevaren die voorkómen, geëlimineerd of tot een aanvaardbaar niveau gereduceerd moeten worden. Verweerder is van mening dat, indien er bezoedelingen worden aangetroffen en daarmee de gevaren dus niet zijn voorkómen, de HACCP-procedures bij de betreffende slachterij (dus) niet op orde zijn. Derhalve wordt de maatregel opgelegd om de HACCP-procedures aan te passen, zodat de gevaren in de toekomst wel worden voorkómen. Ook het verlagen van de snelheid van de slachtlijn kan bijdragen aan het verminderen van de verontreiniging.

4. Verordening 852/2004 luidt, voor zover van belang, als volgt:

1. Exploitanten van levensmiddelenbedrijven dragen zorg voor de invoering, de uitvoering en de handhaving van één of meer permanente procedures die gebaseerd zijn op de HACCP-beginselen.

(…)”.

1. Exploitanten van levensmiddelenbedrijven dienen te voldoen aan de toepasselijke bepalingen van de bijlagen II en III.

(…)

5. Het bedwelmen, het verbloeden, het villen of plukken, het verwijderen van de ingewanden en andere vormen van uitslachten moeten zonder onnodig uitstel plaatsvinden op zodanige wijze dat verontreiniging van het vlees wordt voorkomen. Met name moeten maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat bij het uitnemen van de ingewanden de inhoud van maag en darmen wordt gemorst.

(…)

8. Na keuring en verwijdering van de ingewanden moeten geslachte dieren zo spoedig mogelijk worden schoongemaakt en gekoeld tot een temperatuur van ten hoogste 4 °C, tenzij het vlees warm wordt uitgesneden.

(…)”.

1. Wanneer de bevoegde autoriteit een geval van niet-naleving constateert, treft zij maatregelen om ervoor te zorgen dat de exploitant de situatie rechtzet. In haar besluit over die maatregelen houdt de bevoegde autoriteit rekening met de aard van de niet-naleving en met de desbetreffende antecedenten van de exploitant.

2. Indien nodig, behelzen deze maatregelen het volgende:

a. a) de invoering van hygiëneprocedures of andere noodzakelijk geachte maatregelen om de veiligheid van diervoeders of levensmiddelen, dan wel de naleving van de desbetreffende wetgeving en van de voorschriften inzake diergezondheid en dierenwelzijn te garanderen;

(…)

h) een andere maatregel die de bevoegde autoriteit passend acht.

(…)”.

1. Het is verboden in strijd te handelen met bij of krachtens algemene maatregel van bestuur of bij ministeriële regeling aangewezen voorschriften van EU-verordeningen betreffende onderwerpen waarop deze wet van toepassing is.

(…)”.

1. Voorschriften van EU-verordeningen als bedoeld in artikel 6.2, eerste lid, van de wet zijn:

(…)

c. de artikelen 3 en 4, eerste, tweede en derde lid, 5, eerste lid, tweede lid, laatste alinea, en vierde lid, 6, tweede lid, laatste alinea, en derde lid, van verordening (EG) nr. 852/2004;

(…)”.

5. Ten aanzien van de vraag of appellanten een procesbelang hebben overweegt het College als volgt. Verweerder heeft geconstateerd dat appellanten aan de bij de primaire besluiten gestelde voorwaarden hebben voldaan en heeft, naar appellanten zelf ook hebben aangegeven, vervolgens de daarbij opgelegde maatregelen opgeheven. Het College kan op voorhand niet uitsluiten dat appellanten als gevolg van de primaire besluiten kosten hebben gemaakt of schade hebben geleden. Teneinde vergoeding daarvan te kunnen vorderen hebben zij belang bij de beoordeling van de rechtmatigheid van deze besluiten en daarmee tevens van de bestreden besluiten waarbij deze door verweerder zijn gehandhaafd. De beroepen van appellanten zijn dan ook niet niet-ontvankelijk wegens verlies van procesbelang.

6.1

Verweerder heeft ter zitting toegelicht dat de maatregel is opgelegd wegens overtreding van artikel 5, eerste lid, van Verordening 852/2004, in het bijzonder het niet uitvoeren en handhaven van de HACCP-procedures, blijkende uit het aantreffen van bezoedelingen op de karkassen.

6.2

Naar het oordeel van het College volgt uit de bevindingen van de toezichthouders, anders dan verweerder heeft gesteld, niet zonder meer dat niet is voldaan aan artikel 5, eerste lid, van Verordening 852/2004. De enkele constatering dat bezoedelingen op karkassen zijn aangetroffen is onvoldoende om te concluderen dat de HACCP-procedures van appellanten niet op orde zijn. Het College acht daarvoor van belang dat uit de rapporten van bevindingen niet blijkt dat de HACCP-procedures van appellanten door de toezichthouders bij de uitgevoerde inspecties zijn betrokken. Verweerder heeft ter zitting bovendien bevestigd dat de HACCP-procedures van appellanten in het geheel niet zijn beoordeeld bij de uitgevoerde inspecties dan wel voorafgaand aan het opleggen van de maatregelen. Het College acht verder van belang dat appellanten onweersproken hebben gesteld dat de NVWA nog nooit een punt ervan heeft gemaakt dat in de HACCP-procedures van appellanten geen nulnorm voor bezoedeling van karkassen, als bedoeld door verweerder, is opgenomen.

6.3

Het College kan ook het standpunt van verweerder niet volgen dat een eventuele overtreding van Bijlage III, sectie II, hoofdstuk IV, punt 5 en 8 van Verordening 853/2004 tevens een overtreding van artikel 5, eerste lid, van Verordening 852/2004 inhoudt. Uit het rapport van bevindingen noch uit de bestreden besluiten volgt wat de relatie is tussen de gestelde overtreding van Verordening 853/2004 en het niet uitvoeren of handhaven van de HACCP-procedures van appellanten. Het had op de weg van verweerder gelegen om per gecontroleerd slachthuis na het aantreffen van bezoedelingen concreet te onderbouwen dat zulks het gevolg is van een onjuiste of onjuist toegepaste HACCP-procedure van het betrokken pluimveeslachthuis.

6.4

Gelet op het vorenstaande is niet komen vast te staan dat sprake is van overtredingen van artikel 5, eerste lid, van Verordening 852/2004. Het betoog van appellanten slaagt.

6.5

De beroepen zijn gegrond. Het College zal de bestreden besluiten vernietigen wegens strijd met artikel 5 van Verordening 582/2004.

6.6

Aan hetgeen appellanten verder hebben aangevoerd onder andere ten aanzien van punt 5 en 8 van Bijlage III, sectie II, hoofdstuk IV van Verordening 853/2004 komt het College gelet op hetgeen hiervoor is overwogen niet toe.

7.1.

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen bestaat geen aanleiding tot het stellen van prejudiciële vragen.

7.2

Het College stelt ten slotte vast dat de rechtbank Rotterdam in haar verwijzingsuitspraak van 8 juni 2017 (ECLI:NL:RBROT:2017:4362) aan het Hof van Justitie prejudiciële vragen heeft gesteld met betrekking tot Bijlage III, sectie II, hoofdstuk IV, punt 5 en punt 8, van Verordening 853/2004. Aangezien het College gelet op het onder 6 overwogene niet toekomt aan hetgeen appellanten hebben aangevoerd met betrekking tot Verordening 853/2004, ziet het College geen aanleiding onderhavige procedures aan te houden in afwachting van de beantwoording van die vragen. Slotsom

8. De beroepen zijn gegrond en het College vernietigt de bestreden besluiten. Het College ziet aanleiding zelf in de zaak te voorzien en de primaire besluiten te herroepen omdat er geen sprake is van een herstelbaar gebrek. De feiten zoals door verweerder vastgesteld leiden niet tot het oordeel dat appellanten artikel 5 van Verordening 852/2004 hebben geschonden. Er is daarom geen grondslag voor het aan appellanten opleggen van de bestreden maatregelen. Het College zal bepalen dat deze uitspraak in de plaats treedt van de vernietigde bestreden besluiten.

9. Verweerder dient het door appellanten betaalde griffierecht te vergoeden.

10. Het College veroordeelt verweerder in de door appellanten gemaakte proceskosten.

Deze kosten stelt het College op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in samenhangende zaken voor appellanten sub 1 tot en met 11 vast op € 3.006,- (1 punt voor het indienen van de bezwaarschriften, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting, 1 punt voor het indienen van de beroepschriften, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 501,- en een wegingsfactor 1,5) en voor appellanten sub 12 vast op € 2.004,- (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 501,- en een wegingsfactor 1).